Tandwielkasten doen zich voor in vele vormen en maten. Tandwieloverbrengingen in die tandwielkasten doen zich ook voor in vele soorten en maten. Zo heb je de normale overbrenging, twee tandwielen van verschillende grootte, in lijn. Er zijn wormwieloverbrengingen, kettingoverbrengingen, een cardanoverbrenging en nog een aantal overbrengingen. De overbrengingen bevinden zich in een tandwielkast, maar ook daarbuiten. Om deze overbrengingen te smeren, de juiste smeerfilm te krijgen en daardoor te beschermen tegen slijtage, wordt gebruik gemaakt van tandwielkastolie.
Smeerfilm
Tandwielen grijpen in elkaar op het moment dat ze draaien. Bij elke tand komt enorme druk te staan. Deze werking zorgt er voor dat de olie zowel weggeschoven als weggedrukt wordt. Het is daarom niet altijd mogelijk om een volledige smeerfilm op te bouwen. Een volledige smeerfilm betekent dat de twee draaiende delen, in dit geval twee tandwielen, volledig van elkaar gescheiden zijn. Daar zorgt de smeerfilm dus voor.
Veelal is er bij smering van tandwielen sprake van gemengde smering. Dus de smeerfilm is gedeeltelijk opgebouwd, maar door de hoge druk blifjt het voorkomen dat metaal van de twee tandwielen elkaar raakt.
Tandwielkastolie
Daarom is tandwielkastolie is meestal zwaar geadditiveerd met anti-slijtage toevoegen. Zogenaamde Extreme Pressure (EP) additieven. Die zorgen ervoor dat de tandwielen, ook als het niet mogelijk is een volledige smeerfilm op te bouwen, toch beschermd zijn tegen slijtage.
Tandwielkastolie kom je het meeste tegen in de industrie. De viscositeiten van de olie liggen meestal tussen ISO VG 100 en ISO VG 460.
- Tandwielkastolie 100
- Tandwielkastolie 150
- Tandwielkastolie 220
- Tandwielkastolie 320
- Tandwielkastolie 460
Er zijn nog dikkere varianten. Voor open tandwielen zijn nog veel dikkere varianten beschikbaar als ISO VG 3200 of 6800.
Keuze voor tandwielkastolie
Keuze voor een tandwielkastolie is volledig afhankelijk van de overbrenging, draaisnelheid en belasting van de tandwielkast. Zo wordt er bij een wormwieloverbrenging als type bijna altijd gekozen voor een PolyAlkyleenGlycol (PAG). Deze producten kunnen enorme krachten verduren, kunnen hoge temperaturen aan en zijn hygroscopisch. Normale olie is dat niet.
Bij normale overbrengingen wordt gekeken naar de draaisnelheid van de tandwielen, de temperatuur die de kast te verduren krijgt en de belasting van de kast. Vaak is de snelheid en de belasting in lijn met elkaar.
Als een kast draait in hoge temperatuur en zware belasting, wordt vaak gekozen voor een synthetische tandwielkastolie. Er wordt ook voor een synthetische olie gekozen wanneer een langere standtijd of een hogere efficiëntie gerealiseerd moet worden.
Meest voorkomende tandwielkastolie is echter wel een minerale variant. Deze producten kunnen vaak ook al hoge drukken aan. Snel draaiende tandwielkasten vragen meestal een dunnere viscositeit, langzaam draaiende kasten vaal een dikkere viscositeit.
Let wel op, bovenstaande voorschriften zijn algemeen. Het beste advies is altijd te vinden in de manual van de fabrikant.
DIN 51517 CLP
Tandwielkastoliën zijn te herkennen aan de vermelding van DIN 51517 CLP op het productblad.